ความเชื่อเกี่ยวกับผีย่าหม้อนึ่ง ผีของคนล้านนา การดำรงอยู่ ของวิถีชีวิตคนล้านนา ตั้งแต่สมัยโบราณกาล จะมีความเกี่ยวพันกับศาสนา และความเชื่อทางพิธีกรรม ที่มักจะอาศัยอำนาจสิ่งลี้ลับเหนือธรรมชาติที่บางครั้ง หาข้อพิสูจน์ไม่ได้ ไม่ว่าในยุคใดสมัยใดพิธีกรรม ความเชื่อเช่นนี้ก็ยังคงอยู่คู่กับคนล้านนาอย่างไม่มีวันสูญหายความเชื่อเรื่องการนับถือผี และวิญญาณถือได้ว่า อยู่คู่กับคนล้านนามาช้านานจนแยกจากกันไม่ออก โดยเฉพาะผีบรรพบุรุษนั้น มีบทบาทสำคัญอย่างมาก ต่อการดำเนินชีวิตทั้งในอดีตและปัจจุบัน ทว่ายังมีพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับ "ผี" อีกพิธีหนึ่งที่ปัจจุบันนับวัน กำลังจะสูญหายไปเพียงเพราะ ความเจริญก้าวหน้าของเทคโนโลยี รวมทั้งการรับเอาวัฒนธรรม จากต่างชาติเข้ามาใช้ในสังคม พิธีกรรมที่ว่านี้ก็คือ "ผีหม้อนึ่ง" ซึ่งเป็นการเชิญวิญญาณของปู่ดำ ย่าดำเพื่อถามไถ่ เหตุการณ์และเรื่องราวต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น พิธีกรรมเช่นนี้ยังคงมีปรากฏให้เห็นในหมู่บ้านแถบชนบท"ผีหม้อนึ่ง" เป็นพิธีกรรมโบราณของคนล้านนา ที่สืบทอดต่อกันมานับร้อยปี การลงผีหม้อนึ่งส่วนใหญ่จะถามไถ่เหตุการณ์ ที่เกิดขึ้นกับตน เช่น การเจ็บไข้ได้ป่วยรวมไปถึงการทำนายในเรื่องอนาคต การลงผีหม้อนึ่ง จะใช้ขันตั้งเพียง 24 บาท ดอกไม้ธูปเทียนอีก 24 ชุดใส่ลงไปในกระด้งซึ่งบรรจุข้าวสาร และได้จุดธูปเทียน เพื่อเรียกวิญญาณของปู่ดำ ย่าดำ ซึ่งเป็นผีที่จะต้องเข้ามาสิงในหม้อนึ่งแล้ว ชาวบ้านที่มาก็จะถามไถ่ถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น เป็นต้นว่า สาเหตุที่ตนเองมีอาการเจ็บไข้ได้ป่วยเนื่องจากอะไรหลังจากนั้น ก็จะตอบโดยการใช้แขนหม้อนึ่งขีดเขียน ลงไปในกระด้งซึ่งมีข้าวสารเป็นรูปต่าง ๆ เมื่อชาวบ้านที่เดินทางมาขอให้ผีหม้อนึ่ง ช่วยทราบถึงสาเหตุแล้ว ก็จะกลับไปแก้ไขตามที่ผีหม้อนึ่งบอกไว้ สำหรับการแก้ไขนั้นแม่อุ้ยเงา จะให้ส้มป่อยเอาไปแช่น้ำให้คนป่วยอาบ บางคนเมื่อแก้ไขแล้วอาการป่วยดีขึ้น ก็จะกลับมาให้รางวัลก็มีเรื่องราวของ "ผีหม้อนึ่ง" ของคนล้านนายังคงมีให้เห็นอยู่เสมอ แม้ว่าบางครั้งความเชื่อดังกล่าว อาจสูญหายหรือถูกหลงลืมไปบ้างตามเวลา แต่สิ่งสะท้อนที่ได้รับก็คือ ยาใจที่ผู้ป่วยต้องการเป็นที่พึ่งพิงสุดท้าย เพราะพวกเขามีความเชื่อ และเคารพในสิ่งศักดิ์สิทธิ์เหมือนกัน และหลังจากนี้ไปภายในจิตสำนึก และความรู้สึกของชาวบ้านทุกคนจะเปี่ยมล้น ด้วยความสุข ความอบอุ่นใจที่พวกเขาได้แสดงออกต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่นับถือ ที่มา www.chiangmainews.co.th
