หุ่นพยนต์ เป็นสิ่งที่ผู้มีอาคมปลุกเสกให้มีชีวิตขึ้นมา เป็นรูปหุ่นจำลองของคน สัตว์เทวดา ยักษ์ หรืออะไรก็ได้ โดยจะสร้างขึ้นมาให้เหมาะสมกับงานที่จะใช้ไปทำ
วัสดุที่นำมาทำหุ่นพยนต์ สามารถใช้ทำได้เกือบทุกอย่าง เช่น หุ่นหญ้าสาน หุ่นหวายสาน ใบไม้ถัก หุ่นไม้แกะสลัก หุ่นผ้า หุ่นดิน หุ่นโลหะ ส่วนใหญ่จะเก็บติดตัวพกพาไปไหนมาไหน มีขนาดกะทัดรัดหรือขนาดใหญ่ก็ได้ขึ้นอยู่กับการใช้งาน หุ่นพยนต์ธรรมดามักจะเป็นแค่หุ่นที่เสกคล้ายมีชีวิต มีรูปร่างของวิญญาณที่มีฤทธิ์มีเดช
แต่หากเป็นหุ่นพยนต์อาถรรพ์ จะมีการนำเอาวิญญาณผีสาง วิญญาณสัตว์ ผีตายโหง ผีพราย ผีตายทั้งกลม สัมภเวสีผีเร่ร่อน สะกดลงในหุ่นเพื่อกำกับออกมาใช้ เรียกว่า “พรายหุ่นพยนต์”
การจะเพิ่มพลังให้กับหุ่นพยนต์ สามารถทำได้โดยการใช้ของอาถรรพ์มาเป็นองค์ประกอบร่วมด้วย ไม่ว่าจะเป็นด้ายจูงศพ ผ้าห่อศพ เชือกผู้คอตาย ดินเชิงตะกอนป่าช้า ตะปูตอกโลงศพ เมื่อได้วัสดุอุปกรณ์ที่ต้องการแล้ว ให้ขึ้นรูปตามต้องการ สิ่งที่นิยมคือ หุ่นสาน หุ่นปั้น หรือหุ่นแกะสลัก
เมื่อได้หุ่นปั้นตามต้องการแล้ว ก็นำมาประกอบพิธีทางไสยศาสตร์ ที่เรียกว่า “การผูกหุ่นพยนต์” คือ การเอาหุ่นมาเสกคาถา ปลุกผีแล้วสะกดลงหุ่น ให้สิงสถิตในหุ่นพยนต์ จะเรียกว่า พรายหุ่นพยนต์ ถือว่าเสร็จแล้ว